“Doormodderen met trage besluitvormingsprocedures” is geen optie meer, stelt de Adviesraad. Hoewel een verdragswijziging, die nodig is om Europese besluitvormingsprocedures echt te veranderen, volgens de AIV momenteel niet haalbaar lijkt, zijn er binnen de bestaande regels nog aanzienlijke verbeteringen mogelijk.
Die ruimte voor verbetering zit volgens de Adviesraad, allereerst, op besluitvorming met 27 landen. Voor het gemeenschappelijk buitenland- en veiligheidsbeleid, ofwel het EU-buitenlandbeleid, adviseert de Adviesraad om waar mogelijk over te stappen op meerderheidsbesluitvorming. Als er over sancties gestemd moet worden of over een gezamenlijke Europese positie bij de Verenigde Naties, bijvoorbeeld. Op dit moment worden veel besluiten op gebied van Buitenlandse Zaken in Europa nog genomen met unanimiteit. Dat betekent dat één land, zoals Hongarije, een besluit tegen kan houden, terwijl 26 andere EU-landen wél voor zijn.
Meerdere snelheden
Een andere aanbeveling is de oprichting van een Europese Veiligheidsraad waarin besluitvorming op hoog politiek niveau in kleinere groepen kan worden voorbereid. Ook stelt de Adviesraad voor dat, bij gebrek aan EU-brede overeenstemming, kleinere coalities van landen vooruitgang kunnen boeken, het liefst binnen EU-kaders, maar zo nodig daarbuiten.
De Adviesraad stelt dat het versterken van de geopolitieke positie van Europa geld zal kosten: “Gezien de nieuwe grote strategische uitdagingen waar de EU voor staat, is verhoging van de begroting onvermijdelijk.” In het rapport worden verschillende opties op een rij gezet hoe meer geld geregeld zou kunnen worden.
Baat voor Nederland
De Nederlandse open economie heeft een “onevenredig groot belang” heeft bij versterking van de EU, aldus het rapport. Nederland is diep verbonden met de EU en is daardoor een stuk weerbaarder tegen Russische sabotage, Chinese spionage, Amerikaanse chantage en grootschalige grensoverschrijdende criminaliteit, stelt de AIV.
Volgens het rapport wegen de kosten van de voorgestelde EU-hervormingen op het gebied van economie, defensie en rechtsstaat niet op tegen de voordelen van een krachtige Europese Unie. De raad waarschuwt wel dat alle EU-landen, inclusief Nederland, op sommige dossiers water bij de wijn moeten doen om echt effectief samen te kunnen werken.
