De moeilijkheid is dat in Brussel men de logica vanuit Amerika niet begrijpt. “Er lijkt geen orde te zijn in de wanorde,” zei voorzitter Von der Leyen. “Er is geen duidelijk pad waar het naar toe gaat. De maatregelen zijn enorm complex en er ontstaat chaos doordat alle handelspartners van de Verenigde Staten worden getroffen.” Er is druk overleg gaande over wat er de komende dagen moet gebeuren. De eerste belangrijke dag is 9 april, want dan wordt duidelijk of Europa met tegenmaatregelen op het gebied van aluminium en staal komt. Daarna is het de beurt aan de auto-industrie. Waarschijnlijk eind april, begin mei zal Brussel komen met een tegenzet. 

Waarom niet meteen lik op stuk?

Een beetje volgens het principe jij slaat mij, dus ik mep terug. Maar dat is niet het principe van de EU. Er wordt altijd eerst gevraagd: Waarom sla je mij eigenlijk, kunnen we er over praten? En dat is precies wat de Europeanen doen. De Handelscommissaris Maros Sefcovic is al in Amerika geweest (het bezoek verliep niet vlekkeloos) en heeft dit weekend verschillende telefoongesprekken gevoerd met Amerika. Maar voorlopig werken de cadeautjes die de EU in het vooruitzicht stelt niet. Von der Leyen bood al eerder aan om meer vloeibaar aardgas (LNG) te kopen. Ook werd gesuggereerd om wapens in de Verenigde Staten aan te schaffen, hoewel Frankrijk daar grote moeite mee heeft. Ook ligt een plan op tafel om de tarieven op Amerikaanse auto’s die naar de EU worden geëxporteerd, te verlagen. En er zijn zelfs plannen om de strenge regels voor online bedrijven (de digitale regels) voorlopig niet te laten gelden voor de grote Amerikaanse techreuzen. Maar vooralsnog happen de Amerikanen nergens op. En dus is het parool: Rustig blijven, zoals de Britten bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. ‘Keep calm and carry on’.

“We zullen kalm, zorgvuldig, stap voor stap en eensgezind handelen, terwijl we onze reactie afstemmen en voldoende tijd overlaten voor gesprekken.”

Eurocommissaris Sefcovic

Verdeeldheid

De rust bewaren dus, maar zoals gezegd; rust als je onderling van mening verschilt, is lastig. Bovendien zenden landen verschillende signalen uit. Neem bijvoorbeeld Frankrijk; aan de ene kant houdt het land van president Macron een pleidooi om keihard terug te slaan. De president heeft zelfs opgeroepen om voorlopig even niet in Amerika te investeren, maar aan de andere kant zijn er de wijnproducenten die tot terughoudendheid manen, omdat ze bang zijn dat de wijnexport naar de Verenigde Staten er onder zal leiden. 

Voorlopig overheerst de stoere taal trouwens. “De Europese Unie is klaar voor een handelsoorlog met de Verenigde Staten en overweegt om Amerikaanse techgiganten aan te pakken als reactie op de tarieven die Donald Trump heeft aangekondigd”, zo was de reactie uit het Franse kabinet. Spanje heeft een pot met geld (veertien miljard euro) klaar staan voor bedrijven die getroffen worden, zo liet de Spaanse premier weten.

En Italië is naar Brussel gekomen met een wensenlijst van producten die absoluut niet mogen meedoen aan de handelsoorlog: Geen alcohol, maar ook geen motorfietsen en sieraden. Maandag (morgen) debatteren de Europese ministers voor het eerst over de aankondiging van Trump. Nederland zal vooral pleiten voor een Europese reactie. Eenheid is van groot belang. Dat benadrukt ook Ursula von der Leyen die met een soort artikel vijf (NAVO-stijl) achtige uitspraak zegt dat een aanval op één van de landen een aanval op allen is. Oftewel, Amerika kan geen landen eruit pikken en andere sparen, de EU wil één blok vormen.