Nederland is door de Europese Commissie ingedeeld in de categorie ‘risico op migratiedruk’. Dat betekent dat ons land niet tot de zwaarst belaste lidstaten behoort, maar wél moet bijdragen aan de nieuwe solidariteitspool: het mechanisme waarmee de EU de opvang van asielzoekers wil verdelen.
De Commissie bepaalt jaarlijks hoeveel mensen Nederland volgens dit systeem zou moeten overnemen uit overvolle landen, zoals Italië of Griekenland. Lidstaten mogen echter zelf kiezen hoe zij bijdragen: door asielzoekers daadwerkelijk op te nemen, door te betalen voor de plekken die ze niet opnemen. Voor iedere persoon die niet wordt overgenomen geldt een bijdrage van 20.000 euro aan de Europese begroting. Dat geld wordt gebruikt om andere lidstaten te helpen met opvang of grensbeheer. Een andere optie waarmee Nederland de overvolle landen kan helpen is door praktische steun. Denk aan het leveren van materieel of personeel aan de buitengrenzen.
Drie groepen
De Commissie onderscheidt drie groepen lidstaten. De eerste groep, met landen als Italië, Griekenland, Spanje en Cyprus, krijgt hulp omdat daar de meeste migranten aankomen. De tweede groep, waaronder Nederland, Duitsland, België en Frankrijk, moet bijdragen. De derde groep, met onder meer Polen en Oostenrijk, wordt gedeeltelijk vrijgesteld omdat zij de afgelopen jaren al veel vluchtelingen hebben opgevangen, vooral uit Oekraïne.
Die indeling maakt de Commissie op basis van een jaarlijkse analyse van migratiecijfers, opvangcapaciteit en geopolitieke factoren, zoals de druk aan de buitengrenzen. De Commissie gebruikt daarvoor gegevens van Frontex, het Europese Asielagentschap en de lidstaten zelf.
Clausule
Om steun voor het plan veilig te stellen, komt Brussel landen als Nederland en Duitsland tegemoet. Zij hadden aangedrongen op een clausule in de afspraken: als de Commissie vaststelt dat een land dat om hulp vraagt zijn asielprocedures niet goed uitvoert of migranten laat doorreizen, zoals in Italië of Griekenland soms gebeurt, dan hoeven andere landen tijdelijk niet bij te springen.
Volgens migratiecommissaris Magnus Brunner moet het nieuwe systeem zorgen voor “vertrouwen tussen lidstaten” en een beter evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid. “We nemen de regie terug,” zei hij in Brussel. “Onze hervorming draait om vertrouwen tussen lidstaten en om balans tussen verantwoordelijkheid en solidariteit.”
EU-ministers
De Commissie wil met het plan een einde maken aan de scheve verdeling binnen Europa. De zuidelijke aankomstlanden dragen het grootste deel van de opvang, terwijl noordelijke landen juist klagen over secundaire migratie: asielzoekers die doorreizen naar rijkere lidstaten. De solidariteitspool moet die verschillen dempen.
Het voorstel gaat nu naar de EU-ministers van Binnenlandse Zaken, die over de uitvoering moeten besluiten. Als zij met een gekwalificeerde meerderheid instemmen, gaat het systeem in juni 2026 in, tegelijk met het bredere Europese Asiel- en Migratiepact.
Blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom de invoering van het Asiel- en Migratiepact. Van debatten in het Europees Parlement, overleg tussen de ministers tot het debat in Den Haag zelf. Emma du Chatinier volgt alles en schrijft elke twee weken de Nieuwsbrief Migratie met verdiepende verhalen, interviews en nieuws. Abonneer je nu en ontvang deze artikelen exlusief in jouw mailbox.
