Een speciale onderzoekscommissie van negen Europarlementariërs is deze week in Bulgarije. De reden: uithongering, enorm hoge temperaturen en overvolle laadruimtes bij dierentransporten. Dieren op weg naar het slachthuis buiten de Europese Unie worden soms in verschrikkelijke omstandigheden dagen of zelfs weken lang vervoerd.

Europarlementariër Anja Hazekamp (PvdD) is ter plaatse bij de Bulgaars-Turkse grens en vertelt vanuit de bus hoe de inspectie eraan toegaat. Het bezoek had een valse start, want bij hun eerste reis naar de grens was er niets te controleren: er was geen truck met dieren te vinden.

Niets te verbergen?

“Toen hebben we toestemming gekregen om naar een rustpunt voor dieren te gaan, een half uur voor de grens”, zegt Hazekamp. “Daar was één truck, maar in eerste instantie werd het ons niet toegestaan om naar binnen te gaan en de dieren te zien. Uiteindelijk mochten er toch drie mensen naar binnen.”

“Het is wel heel gek dat je een officieel door de Europese Unie goedgekeurde controlepost hebt, dat je daar niet mag rondkijken en weten wat daar gebeurt als ze niets te verbergen hebben. De mensen die terugkwamen zeiden dat de dieren gewoon water hadden en genoeg ruimte en voedsel. Dus er was ook helemaal geen reden om ons niet toe te laten.”

Onduidelijk

“Heel veel dingen blijven onduidelijk”, vertelt Hazekamp. “Wij vroegen aan een dierenarts of hij ook weleens Nederlandse dieren tegenkwam, met Nederlandse oormerken. Want Nederland heeft sinds vorig jaar een exportverbod op landen buiten de Europese Unie, maar het kan natuurlijk dat de dieren dan eerst op transport gaan naar bijvoorbeeld Hongarije en dan verder worden vervoerd.”

“Die dierenarts zei dat hij weleens Nederlandse dieren zag en bood zelfs aan om een uitdraai te maken met de precieze hoeveelheden. Toen we hem daar de volgende dag aan herinnerden kon het opeens niet, hij zei dat ze dat helemaal niet bijhouden.”

Via zee

Hazekamp vertelt dat het aantal dieren dat over de weg naar Turkije vervoerd wordt drastisch afneemt. “Eén van de chauffeurs zei ook: dit is een aflopende zaak. Hij vertelde erbij dat een groot deel van de transporten via zee gaat omdat de wachttijden aan de grens zo lang zijn.”

Maar via zee zijn de omstandigheden voor de dieren niet beter. “Was het maar waar. Die schepen worden met grof geweld volgeladen. Schepen zijn groter dan vrachtwagens, dus er passen veel dieren in. Soms zijn ze dagenlang bezig met laden voordat ze vertrekken.”

Aangekondigd versus onaangekondigd

Het bezoek van de Europarlementariërs aan Bulgarije is van tevoren aangekondigd. “Dat maakt wel een verschil”, zegt Hazekamp, die in het verleden ook zonder aankondiging heeft geïnspecteerd. “Met zo’n aangekondigd bezoek is alles pico bello in orde. Het is natuurlijk van de gekke dat er geen enkele truck bij de Turkse grens staat, terwijl wij van de chauffeurs horen over wachttijden die oplopen tot 22 dagen in de brandende zon.”

“Wij waren een paar maanden geleden onaangekondigd aan de Turkse kant van de grens. Daar hebben we drie vrachtwagens gezien en bij alle drie was er iets niet in orde. Bulgaarse inspecteurs hebben in een heel jaar maar zes overtredingen geconstateerd, en wij in één dag al drie. Dat is natuurlijk wel gek.”

Maximaal twee uur onderweg

Hazekamp is duidelijk: de export van levende dieren bedoeld voor de slacht naar landen buiten de EU moet worden stopgezet. “Want zodra ze over de grens zijn, heb je geen idee meer wat er met ze gebeurt. En we weten allemaal dat de situatie in landen buiten de EU nog beroerder is dan hier.”

Verder wil Hazekamp dat een maximale transportduur van twee uur wordt ingevoerd. “In het Europees Parlement bestaat ook wel de wil om een streep door die hele lange transporten te trekken”, zegt de Europarlementariër. De besproken maximale transportduur verschilt van twee tot acht uur. “Een flink verschil, maar niet als je het vergelijkt met de dagen- of wekenlange transporten van nu.”

Herziening regels

De regels over diertransporten zijn vastgelegd in de Transportverordening uit 2007. De Europese Commissie heeft aangekondigd in 2023 te willen starten met een herziening van deze regels. “We vragen steeds aan de Commissie: waarom wachten? Waarom niet nu al beginnen, zodat je in 2023 klaar bent?” Tot nu toe heeft het nog geen verandering teweeggebracht, maar Hazekamp zegt dat ze zal blijven aandringen.

Een andere oplossing die Hazekamp aandraagt, is meer nationale actie. In juni heeft Nederland in samenwerking met Luxemburg en Duitsland een oproep gedaan aan de Raad van de Europese Unie om te stoppen met het lange transporten van dieren. “Wat wij zien is dat Nederland een voorbeeldrol vervult in Europa, maar niet zelf die stap zet. Nederland wil alleen maar maatregelen nemen in Europees verband, maar het duurt nog even voordat je al die 27 lidstaten met de neus dezelfde kant op hebt. Het land kan ook zelf maatregelen nemen.”

Hazekamp denkt niet dat het verbieden van lange transporten nadelig is voor de sector. “Ik geloof niet dat het voor de boeren uitmaakt of ze de dieren in de buurt van de boerderij slachten en verkopen, of dat ze ze naar het buitenland brengen en daar laten slachten”, zegt ze. “Waarom is het nodig dat we levende dieren de hele wereld over slepen?”