De begrotingsregels voor landen die de euro hebben moeten simpeler. Dat is de mening van drie deskundigen die door de Tweede Kamer werden gehoord.
De Europese Commissie is een discussie begonnen over de toekomst van wat in Brussel het SGP heet, het Stabiliteits en Groeipact. Daar staan de regels in waaraan landen bij het opstellen van hun nationale begroting moeten voldoen. Dan gaat het om maximaal drie procent tekort op de begroting en een staatsschuld die niet meer is dan zestig procent van het bruto binnenlands product, het bbp.

Hoogleraar Roel Beetsma is lid van de European Fiscal Board, het adviesorgaan van de Europese Commissie en de eurogroep. Volgens hem zijn de regels veel te ingewikkeld. “Er wordt vaak van de regels afgeweken en sancties zijn lastig op te leggen. Een boete, als een land zich niet aan de regels houdt, is nog nooit opgelegd.”

Dat komt deels door politieke inmenging. Op het moment dat Frankrijk wegens een veel te groot begrotingstekort een boete dreigde te krijgen, durfde niemand door te pakken. En ook bij Italië, dat niet altijd de regels respecteerde, werd als het puntje bij paaltje kwam wel vaker een oogje dichtgeknepen. Maar “het komt ook door de ingewikkelde regels”, zegt Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau (CPB).

Simpel

Hasekamp pleit voor eenvoudige regels. “Geen complexe bouwwerken met veel uitzonderingen meer.” Hij twijfelt ook of je de zogenoemde groene investeringen mee moet rekenen.
In Brussel en bij de eurogroep is een hele discussie gaande over die vraag. Wanneer je groene investeringen niet meetelt bij de staatsschuld en het tekort -de befaamde zestig en drie procent- kan je de klimaatrevolutie een enorme stimulans geven, is de gedachte. Hasekamp twijfelt daar over. “Voor je het weet is alles een groene investering en heb je weer de ene na de andere uitzondering te pakken.”

Olaf Sleijpen van de Nederlandsche Bank (DNB) is wel voorstander van investeringen, omdat op die manier de economie wordt aangejaagd. “Maar”, zo zegt hij “in het huidige huis zijn veel deuren die nergens naartoe leiden. Er is echt een grote verbouwing nodig.” Hij wil wel nieuwe regels, maar alleen als daar streng op wordt toegezien.

De vraag is dan wie er op moet letten dat de regels in de toekomst wel worden gehandhaafd? Roel Beetsma heeft een idee. “Laat onafhankelijke instanties beoordelen of landen zich aan de nieuwe criteria houden. Gooi alle uitzonderingen weg en laat onafhankelijke ambtenaren of bijvoorbeeld de European Fiscal Board een analyse maken.” Daarna kunnen de politici alsnog aan de gang gaan. “Als ze dan tot een afwijkend oordeel komen, moeten ze dat uitleggen.”

De Tweede Kamer debatteert binnenkort over de nieuwe regels en minister Hoekstra gaat de komende tijd in gesprek met zijn collega’s in Brussel over hoe nu verder. Pas volgend jaar wordt er een definitief besluit verwacht.