Door Europa-correspondent Tijn Sadée
Bluffers. Zo staan Nederlanders wereldwijd bekend. Overal de grootste bek, overal een mening over. Zo kennen ze ons ook op de Balkan waar ik de afgelopen dagen op reportage was. Mijn reisdoel: de stemming peilen aan de vooravond van het bezoek, deze week, van demissionair premier Mark Rutte aan Albanië en Noord-Macedonië.
Beide landen wachten al jaren op groen licht voor de start van onderhandelingen over hun toetreding tot de EU. Maar binnen de EU is er keer op keer een land dat dwarsligt. Nederland, Frankrijk en Denemarken stonden lange tijd op de rem, ondanks alle positieve rapportages van de Europese Commissie over de voortgang in de twee Balkanlanden. Nu is het Bulgarije dat bezwaar maakt.
De Albanezen en Noord-Macedoniërs worden er horendol van. Kunnen ze die EU eigenlijk wel vertrouwen?
Bij het uitwerken van mijn notities kon ik het niet laten om mijn reportagereis af te sluiten met een Hollandse Bluf Top 3 van Nederlanders die dezer dagen door de regio reizen.
Brons gaat naar Thijs Reuten, Europarlementariër voor de PvdA. Die was naar hoofdstad Skopje gereisd om de Noord-Macedoniërs een hart onder de riem te steken. Hij sprak er met politici en maatschappelijke organisaties en beloofde de mensen dat hij in Brussel een goed woordje voor ze zou doen.
In een luidruchtig muziekrestaurant in het zwierige Skopje trof ik Reuten aan.
Alleen al vanwege de turboherrie van het restaurantorkestje waar hij bovenuit moest schreeuwen, verdient hij een plek in deze Top 3. Extra punten ook voor zijn bluff-your-way-in-mentaliteit: hij is amper een half jaar Europarlementariër, maar al snel werd hij gesignaleerd in de werkkamer van toppoliticus Nikola Dimotrov die door analisten in Skopje wordt getipt als opvolger van de huidige Noord-Macedonische premier Zoran Zaev.
Minpuntje: Tot twee keer toe, met mijn microfoon onder zijn neus, lichtte Reuten het EU-uitbreidingsbeleid toe met de woorden “dat we streng maar rechtvaardig moeten zijn”. Dat is vintage Ruttiaanse babbel waar je niks voor koopt.
Over Rutte gesproken: voor hem de tweede plek in de Hollandse Bluf Top 3.
Al jaren staat Rutte op de Balkan bekend als ‘Mister No’. Zelfs nadat de Macedoniërs de naam van hun land wijzigden van Macedonië in Noord-Macedonië – een eis van Griekenland dat ‘Macedonië’ beschouwt als een exclusief Griekse geografische benaming – bleef Nederland op de rem staan.
Op de Balkan konden ze Rutte’s bloed wel drinken.
Een verdiende tweede plek dus voor Rutte, de gehate dwarsligger die deze week doodleuk op het vliegtuig naar hol van de leeuw stapte.
Maar de absolute winnaar is de jonge Nederlandse Balkan-analist Rainier Jaarsma, die al jaren woont en werkt in Skopje. Zijn grootste verdienste is allereerst hoe hij de beweegredenen van Rutte blootlegt. “Toen Noord-Macedonië in 2018 die naamkwestie met Griekenland oploste, had Nederland groen licht aan Skopje kunnen geven”, zegt Jaarsma. “Maar dat heeft Nederland niet gedaan, en dat zijn ze hier niet vergeten.”
Maar, hoe geloofwaardig is dan Ruttes huidige vrijage op de Balkan?
Jaarsma: “Het is natuurlijk makkelijk om Albanië en Noord-Macedonië nu plots te steunen, als je weet dat er inmiddels een ander land is dat het proces blokkeert.”
Behalve vlijmscherp analyseren heeft lefgozer Jaarsma nog veel meer in zijn mars. Na zijn studie in Nederland belandde hij als backpacker op een terras in de Bulgaarse hoofdstad Sofia, waar hij werd aangesproken door een Amerikaan. “Die bleek films te maken in Bulgarije, en hij vroeg mij of ik acteur was.”
Jaarsma had nog nooit geacteerd, maar dat vond de Amerikaanse regisseur geen bezwaar. Niet veel later prijkte Jaarsma’s naam op de poster van de speelfilm Immunity.
Hij speelde in nog drie films, werkte vervolgens in Brussel in het Europees Parlement en in Kosovo voor een EU-missie, en belandde in Skopje waar hij is getrouwd met een Macedonische.
Jaarsma: “Het leven is hier goed.”
